Nitraat in water: hoe verwijdert u dat?

07/12/2017 Océane Bidault

• Met omgekeerde osmose filtert u nitraat uit uw kraanwater. Omgekeerde osmose kan 83-92 procent nitraat uit uw water verwijderen. Daarmee heeft uw drinkwater gegarandeerd een hele lage, veilige concentratie nitraat.
• Andere methodes om nitraat te verwijderen zijn distillatie en ionenwisseling (ion exchange).
• Het koken of verhitten van water heeft geen gunstig effect op de hoeveelheid nitraat. 

Nitraat in het water in Nederland

Nitraat komt van nature voor in een aantal groenten. Het gaat voornamelijk om groene groenten, zoals andijvie, selderij en spinazie. Tevens voegt men nitraat als conserveermiddel toe aan kaas en vleeswaren. Daarnaast komt nitraat voor in ons grondwater.

Nitraat in ons kraanwater is afkomstig uit mest. Als men de bodem van bepaalde gebieden intensief bemest, dan komt het na verloop van tijd in ons grondwater terecht. Wanneer dat grondwater gebruikt wordt om drinkwater uit te winnen, bevat dit water nitraat.

Nitraat is op zich niet erg schadelijk, anders zou men het ook niet als conserveermiddel mogen gebruiken. Men heeft echter lang gedacht dat er een probleem ontstaat als bacteriën in ons lichaam het omzetten naar nitriet. Nieuw onderzoek heeft echter uitgewezen dat de gezondheidsrisico’s verwaarloosbaar zijn.

In dit artikel leert u alles wat u over nitraat moet weten. Waarom is nitraat aanwezig in ons kraanwater? Hoe gevaarlijk is het voor uw gezondheid? En wat kunt u doen om nitraat uit het kraanwater te verwijderen? Lees dit artikel zorgvuldig door als u een antwoord op deze vragen wilt.

De Feiten

• Nitraat in ons water is vooral afkomstig van drinkwater dat men uit grondwater wint. Dat grondwater is veelal vervuild met nitraat uit mest.
• Nitraat komt van nature voor in groene groenten en wordt als conserveermiddel toegevoegd aan kaas en vleeswaren
• Waterbedrijven en de Nederlandse overheid doen er alles aan om de concentratie nitraat in ons water zo laag mogelijk te houden.
• Op zich is nitraat niet schadelijk. Men heeft lang gedacht dat de omzetting naar nitriet gevaarlijk is, maar nieuw onderzoek wijst uit dat de gezondheidsrisico’s verwaarloosbaar zijn.
• Wel bestaan er 2 adviezen: gebruik geen flesvoeding (voor baby’s) van water uit privébronnen. En gebruik nitraatrijke sportsupplementen zoals bietensap niet op dagelijkse basis.

Waarom is nitraat aanwezig in ons kraanwater?

Nitraat komt voor in kraanwater dat men uit grondwater wint. Dat grondwater is in de meeste gevallen vervuild met dierlijke mest of kunstmest.

In ons land wint men op ruim 200 punten drinkwater uit grondwater. Helaas raakt dat grondwater toenemend vervuild met nitraat dat afkomstig is uit mest. Vervuilde winpunten liggen dan ook vooral in gebieden die rijk zijn aan vee en zandgronden. Andere bronnen, zoals verkeer en industrie, dragen nauwelijks bij aan het aanwezige nitraat in ons grondwater.

Gelukkig bestaat er een Europese Nitraatrichtlijn. Deze richtlijn is gericht op het verbeteren van de waterkwaliteit en het beperken van de vervuiling. Ook de EU geeft aan dat met name de landbouw een belangrijke bron van waterproblemen is, vooral het gebruik van meststoffen. Het Nederlandse mestbeleid is dan ook gebaseerd op de Europese Nitraatrichtlijn.

Als onderdeel van het Nederlandse mestbeleid, wordt het Nederlandse grondwater uitvoerig geanalyseerd in laboratoriums en ook in het veld. Hier leest u hoe dat gebeurt. Daarnaast onderzoeken waterbedrijven, zoals Vitens, ons drinkwater op nitraat en nitriet.

De grenswaarde van nitraat in ons drinkwater is 50 milligram per liter drinkwater. Nitraat is dan niet schadelijk voor de gezondheid. Als er meer nitraat in het drinkwater wordt gevonden, dan halen onze waterbedrijven dit uit het water.

Zoals u leest doen onze waterbedrijven en overheid er alles aan om de concentratie nitraat in ons kraanwater zo laag mogelijk te houden. Toch is het enigszins zorgwekkend dat er meer en meer nitraat in ons drinkwater terecht komt. Ook al verhelpt men dat tot nu toe, voorkomen is beter dan genezen.

Wilt u weten of er qua nitraat risico’s in uw omgeving zijn? Kijk dan eens naar de Nitraat App. Met deze app kunt u onder andere grondwater meten en nitraatbronnen opsporen.

Is nitraat gevaarlijk voor uw gezondheid?

Nitraat is bij lage concentraties niet schadelijk voor de gezondheid. Het is vrijwel niet giftig voor de mens. Gevaren kunnen ontstaan als nitraat in nitriet wordt omgezet. Nitriet kan in hoge hoeveelheden schadelijk voor ons lichaam zijn. Die omzetting kan in ons lichaam plaatsvinden, maar ook in planten.

Wetenschappers zijn het niet altijd eens over de gezondheidsrisico’s van nitraat. Dat heeft met name te maken met de interpretatie van het beschikbare bewijs. Er zijn aanwijzingen voor een verhoogd risico op darmkanker, maar er zijn ook aanwijzingen voor gunstige effecten op bloedvaten en het hart.

Volgens het voedingscentrum heeft men nitraat en het daaruit gevormde nitriet lang als een toxische stof beschouwd. Maar men geeft aan dat recent onderzoek laat zien dat, bij consumptie van nitraatrijke groente, de risico’s voor de gezondheid verwaarloosbaar zijn. En dit geldt ook voor de combinatie van nitraatrijke groente en vis. Op dit moment bestaan er daarom geen beperkende adviezen als het gaat om het eten van nitraatrijke groente.

Het voedingscentrum geeft echter aan dat er 2 adviezen zijn om nitraatinname te beperken.

1. Maak geen flesvoeding (voor baby’s) van water uit privébronnen.

2. Gebruik nitraatrijke sportsupplementen als bietensap niet op dagelijkse basis.

Nitraat komt minder voor in ons water dan in groente. Bovendien geldt een Europese norm van 50 milligram nitraat per liter water. Over het algemeen is de richtwaarde in Nederland lager: maximaal 25 milligram nitraat per liter water. Ons drinkwater is dus qua nitraat veilig om te drinken.

Wilt u meer weten over de hoeveelheid nitraat in uw drinkwater? Neem dan contact op met uw waterbedrijf.

Tips om nitraat uit het kraanwater te verwijderen

Misschien maakt u zich ondanks de adviezen van het voedingscentrum toch zorgen over de hoeveelheid nitraat in uw drinkwater. Dat is heel begrijpelijk, want met name baby’s en zwangere vrouwen lopen extra risico’s. Mocht u het zekere voor het onzekere willen nemen, dan kunt u stappen nemen om nitraat uit uw kraanwater te verwijderen.

• Plaats een filtersysteem dat gebruikt maakt van omgekeerde osmose. Omgekeerde osmose, oftewel reverse osmose, is een systeem dat uw drinkwater filtert, zodat er geen schadelijke stoffen in voorkomen. Omgekeerde osmose kan 83-92 procent nitraat uit uw water verwijderen. Daarmee heeft uw drinkwater gegarandeerd een hele lage, veilige concentratie nitraat.
• Andere methodes om nitraat te verwijderen zijn distillatie en ionenwisseling (ion exchange).
• Let op: het koken of verhitten van water heeft geen gunstig effect op de hoeveelheid nitraat. Het kan de concentratie zelfs verhogen.